Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt, które uważa się za cenne (znaczące dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy) i zagrożone wyginięciem w skali całej Europy. Obszary chronione w ramach sieci Natura 2000 wyznaczane są przez kraje członkowskie Unii Europejskiej zgodnie z zapisami zawartymi w Dyrektywie 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (zwanej dyrektywą ptasią) oraz Dyrektywie 92/43/EWG Rady z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (zwanej dyrektywą siedliskową).
W granicach administracyjnego zasięgu nadleśnictwa funkcjonuje sześć obszarów Natura 2000, 5 obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW) oraz 1 obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO). Jeden z obszarów Natura 2000 – OZW Bierutów PLH020065 znajduje się poza gruntami w zarządzie nadleśnictwa.

OBSZARY SPECJALNEJ OCHRONY

OSO GRĄDY ODRZAŃSKIE PLB020002
Typ ostoi: J (wydzielony obszar specjalnej ochrony pokrywający się częściowo z wydzielonym obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty). Suma powierzchni wydzieleń leśnych zaliczonych do obszaru Natura 2000 zgodnie z przyjętą metodyką: 4661,93 ha. Obszar obejmuje 70-cio kilometrowy odcinek doliny Odry między Narokiem, a Wrocławiem. Dolina pokryta jest lasami, łąkami, pastwiskami i polami uprawnymi. Lasy składają się przede wszystkim z drzewostanów dębowo-grabowych, jednakże zachowały się małe płaty zadrzewień olszowo-wiązowych i wierzbowo-topolowych. Znajdują się tu liczne cieki wodne, stare koryta rzeczne, pozostałości rozlewisk i stawów. Teren jest silnie zmeliorowany. Występuje tu co najmniej 22 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: dzięcioł zielonosiwy, kania czarna, kania ruda, muchołówka biało szyja, czapla siwa, trzmielojad, bielik, sieweczka rzeczna, srokosz i dzięcioł średni. Na terenie Grądów Odrzańskich, występują następujące rezerwaty przyrody: „Grodzisko Ryczyńskie" – pow. 1,80 ha, „Kanigóra" – pow. 5,12 ha, „Łacha Jelczańska" – pow. 6,90 ha, „Zwierzyniec"  W/w obszar nie posiada planu zadań ochronnych.

OBSZARY MAJĄCE ZNACZENIE DLA WSPÓLNOTY

OZW GRĄDY W DOLINIE ODRY PLH020017
Typ ostoi: K (obszar mający znaczenie dla Wspólnoty częściowo przecinający się z obszarem specjalnej ochrony ptaków). Suma powierzchni wydzieleń leśnych zaliczonych do obszaru Natura 2000 zgodnie z przyjętą metodyką: 4414,56 ha. Obszar obejmuje kilka kompleksów leśnych w dolinie Odry pomiędzy Wrocławiem a Oławą. Do obszaru włączono również fragmenty samej doliny rzecznej. Jest to eren o dużej mozaice siedlisk - od suchych muraw i fragmentów borów na wydmach piaszczystych po roślinność wodną i szuwarową starorzeczy i oczek wodnych. Duża cześć fitocenoz łęgowych jest przekształcona w wyniku odcięcia od zalewów po obwałowaniu koryta Odry, jednak przy największych powodziach są one zalewane. Śródleśne polany wyróżniają się bogatą florą, a ich najcenniejsze fragmenty zachowały się na terenach wodonośnych Wrocławia. Na obszarze znajduje się jeden z większych kompleksów leśnych (grądów i łęgów) w dolinie Odry, wraz z terenami łąkowymi, charakteryzujący się też dużą różnorodnością siedlisk podmokłych. Łącznie zidentyfikowano tu 11 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG m.in.: Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi 2330; Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 3150; Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) 6120; Zmiennowilgotne łąki trzęś licowe (Molinion) 6410; Łąki selernicowe (Cnidion dubi) 6440; Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) 6510; Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk 7230; Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 9170; Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) 9190; Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe
i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion 91E0; Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) 91F0. Szczególnie bogata jest tu roślinność wodna i mokradłowa. Na tym terenie znajduje się m.in. jedno z najlepiej zachowanych stanowisk kotewki orzecha wodnego Trapa natans w dolinie Odry. Obszar w większości nie jest chroniony. Obejmuje rezerwaty przyrody: Zwierzyniec (7,73 ha; 1958), Kanigóra (5,12 ha; 1958), Grodziska Ryczyńskie (1,83 ha; 1958), Łacha Jelcz (6,90 ha; 1949), użytek ekologiczny: Zimowitowa Łąka (2,17 ha; 1994). W/w obszar nie posiada planu zadań ochronnych.

OZW DĄBROWY JANIKOWSKIE PLH020089
Typ ostoi: B (wydzielony obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, bez żadnych połączeń z innymi obszarami Natura 2000). Suma powierzchni wydzieleń leśnych zaliczonych do obszaru Natura 2000 zgodnie z przyjętą metodyką: 47,52 ha. Obszar stanowi część oddziału 132 Leśnictwa Janików
w rejonie wsi Janików. Granice stanowią drogi leśne gruntowe. Od północy, zachodu i wschodu idą nimi linie oddziałowe, od południa i południowego wschodu jest to droga leśna przecinająca oddz. 132 i prowadząca do siedziby Leśnictwa Janików. Obszar ma istotne znaczenie dla przetrwania Jelonka rogacza (Lucanus cervus) na Dolnym Śląsku i bejmuje jedno z nielicznych stanowisk gatunku w tym województwie potwierdzone po 2000 roku. Stanowisko to może stanowić łącznik między rejonem występowania gatunku w woj. opolskim (Bory Stobrawskie), a dawno nie potwierdzanymi stanowiskami w dolinie Odry (OSO) "Grądy w dolinie Odry". Z tego punktu widzenia stanowisko jest ważne dla zachowania ciągłości populacji na Śląsku oraz zachowania zmienności gatunkowej. Obszar chroni rzadki już w tej części Niziny Śląskiej zespół acidofilnej dąbrowy (kl. Quercetea robori-petraeae) będący siedliskiem chronionych tu gatunków bezkręgowców. W/w obszar nie posiada planu zadań ochronnych.

OZW LASY GRĘDZIŃSKIE PLH020081
Typ ostoi: B (wydzielony obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, bez żadnych połączeń z innymi obszarami Natura 2000). Suma powierzchni wydzieleń leśnych zaliczonych do obszaru Natura 2000 zgodnie z przyjętą metodyką: 679,74 ha. Obszar położony jest na Równinie Oleśnicko-Bierutowskiej, na terenie województwa dolnośląskiego, gmin Długołęka, Bierutów, Czernica, Jelcz-Laskowice. Całość obszaru leży w obrębie doliny Widawy oraz terenów doń przyległych. Dominują formacją roślinną tego terenu są lasy. Roślinność Lasów Grędzińskich jest bardzo zróżnicowana: występują tu grądy Galio-Carpinetum, dominujące w krajobrazie łęgi nadrzeczne Ficario-Ulmetum (typicum i chrysosplenietosum) oraz lasy aluwialne Fraxino-Alnetum. Nieleśną część szaty roślinnej tworzą fitocenozy ze związku Magnocaricion (Caricetum acutiformis, Caricetum gracilis, Phalaridetum arundinaceae), łąki wilgotne ze związku Calthion (Angelico-Cirsietum oleracei i Scirpetum silvatici) oraz łąki trzęś licowe (Selino-Molinietum) lub łąki świeże (Arrhentheretum elatioris, Alopecuretum prtensis). Negatywnym zjawiskiem w obszarze Lasów Grędzińskich jest ekspansja neofitów, głównie Solidago gigantea. Najistotniejszym walorem przyrodniczym badanego terenu jest rozległy obszar lasów z licznymi przestojami oraz z wydzieleniami ze starodrzewiem. Stwierdzono tu występowanie 6 siedlisk przyrodniczych Natura 2000. Wśród nich zdecydowanie dominują Łęgi dębowe-wiązowo-jesionowe (91F0), które są wykształcone w wielu postaciach lokalnosiedliskowych. Kolejnym bardzo istotnym siedliskiem są Lasy łęgowe i nadrzeczne (91E0), reprezentujące priorytetowy typ siedliska. Obszar ten stanowi ważną ostoję bogatych w gatunki Łąk trzęślicowych (6410) oraz Nizinnych i podgórskich łąk świeżych użytkowanych ekstensywnie świeżych (6510). Na terenie Lasów Grędzińskich nie stwierdzono gatunków roślin wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady nr 92/43/EWG. Występują tu jednak liczne gatunki chronione jak: goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum, podkolan biały Platanthera bifolia, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum i inne. Tereny położone w dolinie Widawy obfitują także
w liczne mokradła z roślinnością szuwarową stanowiące cenne siedliska płazów i bezkręgowców z zał. II Dyrektywy. Na uwagę zasługują: szczególnie liczna populacja trzepli zielonej oraz jedno z 4 znanych obecnie z Dolnego Śląska stanowisk przelatki aurinii; występują tu ponadto 3 gatunki modraszkowatych, pachnica dębowa i kozioróg dębosz. Fauna ssaków i płazów jest typowa dla niżowych dolin rzecznych Dolnego Śląska - występują tu traszka grzebieniasta, kumak nizinny, wydra
 i bóbr. W granicach opisywanego obszaru nie ma obiektów objętych ochroną prawną. Lasy Grędzińskie, w granicach administracyjnych nadleśnictwa obejmują powierzchnię  1056,56 ha. W/w obszar nie posiada planu zadań ochronnych.

OZW BIERUTÓW PLH020065
Typ ostoi: B (wydzielony obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, bez żadnych połączeń z innymi obszarami Natura 2000). Obszar znajduje się poza gruntami w zarządzie nadleśnictwa. Obszar ten stanowi kompleks łąk wilgotnych i zalewowych oraz pastwisk po obu stronach rzeki Widawy poniżej Bierutowa w rejonie wsi Kijowice, Kruszowice i Paczków. W części zachodniej obszaru jest on ograniczony od południa kanałem Nowej Widawy. Część wschodnia jest ograniczona od południa Widawą a od wschodu i północy drogami polnymi oraz kanałem melioracyjnym. Niewielka część pastwisk została przekształcona w pola uprawne. Obszar ma kluczowe znaczenie dla przetrwania czerwończyka fioletka (Lycaena helle) na Dolnym Śląsku. Obejmuje ostatnie stanowisko gatunku w tym województwie potwierdzone po 1995 roku. Stanowisko to może stanowić łącznik między rejonem występowania gatunku w woj. opolskim (Namysłów), a dawno nie potwierdzanymi stanowiskami koło Oleśnicy. Obszar chroni rzadki już na Nizinie Śląskiej zespół łąk wilgotnych
z rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta) rośliną żywicielską gąsienic czerwończyka fioletka. W granicach opisywanego obszaru nie ma obiektów objętych ochroną prawną. Obszar „Bierutów",
 w granicach administracyjnych nadleśnictwa obejmuje powierzchnię 52,05 ha. W/w obszar nie posiada planu zadań ochronnych.

OZW LASY BARUCICKIE PLH160009
Typ ostoi: B (wydzielony obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, bez żadnych połączeń
z innymi obszarami Natura 2000). Suma powierzchni wydzieleń leśnych zaliczonych do obszaru Natura 2000 zgodnie z przyjętą metodyką: 0,93 ha. Ostoja obejmuje teren lasu mieszanego przylegającego do doliny Odry, będącego fragmentem dużego, zwartego kompleksu leśnego w północnej części Opolszczyzny i jest kluczowym obszarem dla zachowania regionalnych zasobów gatunków związanych ze starodrzewami lasów liściastych - kozioroga dębosza Cerambyx cerdo oraz pachnicy dębowej Osmoderma eremita, bytujących w starych drzewostanach bukowo-dębowych (źródło: SDF obszaru z 04.2009). W zasięgu terytorialnym nadleśnictwa Oława znajduje się niewielki północno-zachodni fragment ostoi. Część terenu ostoi leży na gruntach w zarządzie nadleśnictwa, w obrębie leśnym Bierutów w oddziale 305 c, d, f, zaś pozostały obszar ostoi zlokalizowany jest poza gruntami nadleśnictwa, w obrębie leśnym Oława, w okolicach miejscowości Mały Dobrzyń. Znaczny fragment północno-zachodniej granicy ostoi przylega do granic nadleśnictwa. Potencjalne zagrożenia związane z ochroną obszaru Natura 2000 dotyczą głównie właściwej ochrony siedlisk leśnych oraz zachowania reżimu hydrologicznego rzeki Smortawy. Należy zapewnić także ochronę naturalnych brzegów rzeki Smortawy oraz nie dopuścić do budowy zbiorników zaporowych zaburzających naturalny rytm wezbrań niżówek rzeki. W przypadku siedlisk łąkowych należy promować ich wykorzystywanie w ramach programów rolnośrodowiskowych (źródło: SDF obszaru z 04.2009). Na dzień 01.01.2014 r. dla obszaru nie opracowano planu zadań ochronnych. Zestawienia poniższych przedmiotów ochrony opracowano na podstawie aktualnego Standardowego Formularza Danych z kwietnia 2009 r.

Przeczytaj więcej o sieci Natura 2000.